Update Sa Akong 16 Sq.M. Rooftop Garden

.

Ni E.S. GODIN

Bisaya Enero 31, 2018

DAW dili katuohan nga ang 4 meters by 4 meters o 16 metro kuwadradong rooftop garden igo nang katamnan og mga utanon nga daling magamit sa pamilya. Gani, sa akong nasulayan, sobra pa man kaayo ni sa among gikinahanglan kay nakapamaligya man gyod mi sa nahimong abot sa hinagoan.

Sa gidak-on nga 16 metro kuwadrado, mosulod na ni og mga 60 ngadto sa 80 ka nursery plant bag depende sa distansiya ug matang sa tanom. Sa kasagarang distansiya nga 75 sentimetro matag tanom, makahimo ka na og unom ka linya nga may tagnapulo ka plant bag matag tudling. Nagpasabot ni nga mahimo ka nang makatanom og napulo o kapin pang klase sa utanon sa maong gidak-on sa luna.

Pananglitan, unom ka punoang talong, unom ka okra, unom ka kamatis, ubp. Ang unom ka punoang talong inigpamunga igo na kaayong kakuhaan og panud-an bisag katulo pa sa usa ka semana. Ibutang ta lang nga makaipo kag labing menos usa ka bunga kada punoan, sa ato pa, naa na kay unom ka talong nga lamian kaayong tortahon. Mao sab ang okra, puyde nimong maharbesan og katulo o kaupat sulod sa usa ka semana.

Lain pang maayong itisok sa ingon kaapiking luna mao ang kamote alang sa lamian ug sustansiyado niining udlot, alugbati, tangkong, petsay, letsugas ug uban pa. Mga matang kini nga dali rang maharbesan. Ang kamote lang pananglit, mahimo na nimo ning hingudlotan tulo o upat ka semana gikan sa pagtisok. Mao sab ang tangkong ug petsay.

NIADTONG miaging Agosto 6, 2017 nagtanom ko og 15 ka punoang talong ug 20 ka okra isip dugang sa mga tanom nakong petsay, tangkong, kamote ug duha ka klaseng sili. Gituyo nako nga ubay-ubayon ang talong ug okra aron ikabaligya ang dili na namo mahurot og habhab.

Sa kataposang semana sa Septiyembre nakasugod na kog pangipo sa mga bunga. Tungod kay tindahan man pod lagi ang atubangan sa among balay, tanang mahiagi ug makahangad, mangutana gyod dayon kon naa bay mapalit nga bunga. Sa banabana nako, nakaharbes kog uska kilog tunga sa talong ug mga 20 ngadtos 30 ka buok okra kada semana sa su'd sa tibuok buwan sa Oktubre.

Dihang minghunong na pagpamuwak ang mga okra, ako kining gipamul-ongan mga usa ka piye ang gitas-on gikan sa yuta dayon akong gipangtuparan sa bag-ong transplant nga mga Diamante Max nga kamatis. Wala madugay, nanggitib ang lapyong mga salingsing sa okra ug paglabay sa pila lang ka semana, namuwak og otro dungan sa pagpamuwak sab sa mga kamatis.

Gitanom nako ang 22 ka punoang kamatis niadtong Nobiyembre 7 ug niini lang unang semana sa Enero 2018 nagsugod nag pangahinog ang mga bunga. Puwerteng dalia ra, no! Kini gong baraytiha sa kamatis usa ka buwan gikan sa pag-transplant mamuwak na, ug usa ka buwan sab gikan sa pagbuwak, maharbesan na.

Niadto sang naghinangat ang Pasko, naglawong na sab ko og lima ka punoang paliya (Galaxy) nga karon, sa pagsulat niini, mingsugod na sag pamuwak. Malagmit nga sa dili pa matibas og pangipo ang mga bunga sa kamatis, maharbesan na pod ang mga paliya nga nangatay ibabaw niini. Ug hangtod karon, ang 15 ka punoang talong nga kadungan sa okra padayon pang naghatag og preskong grasya.

Daw dili katuohan nga ang ingon ini lang kadak-a nga luna makahatag og ingon kaabundang abot. Pero motuo mog sa di, ang kamatis nakahatag nag 25 kilos ug sa akong banabana, mokapin pa ni sa 30 kon maharbes na gyod tanan. Aw, kadto lang una nakong tanom aning klaseha, ang 24 ka punoan mikuha mag 27 kilos tanan-tanan. Tagkaping kilo lagi kada punoan.

Tungod kay kasagaran talagsaon man gyod ang kalapyo sa akong mga tanom, daghan ang nangutana kon unsa kunoy akong giabono. Siyempre, kay panggamit man gyod sa pamilya ang konsepto aning akong pagpananom, wala ko mogamit og kemikal o komersiyal nga abono. Pyur organik gyod ning akong mga abot.

Ingon ini lang kasimple. Naa koy duha ka baldeng giandam isip mga compost bins. Tanang mga biya sa kosina namo labi na ang panit sa mga prutas ug mga utanon, akong tagoron ug ipundo didto sa balde. Makahakad kog tabunok kaayong compost kada tulo ka semana maong abunda ko sa abono. Kada maglawong kog bag-ong mga tanom, sagolan nakog mga 35% compost ang yutang akong tamnan.

Gawas sa compost, migamit sab kog fish extract isip dugang. Sa akong nasinati, nindot kaayog resulta sa mga tanom ang duga sa isda. Sayon ra pod ning himoon. Dugmokon lang o kaha i-blender ang baratohong mga isda ug ang duga nga makuha maoy isagol sa tubig sa pagpamubo. Iaplay ko ni kinse ka adlaw gikan sa pag-transplant.

Makalingaw kaayo ang pagpananom. Tiaw mo na, sa 16 metro kuwadrado nga rooftop garden, naa na mi kanunay preskong suplay sa utanon. Ug kini pay timan-i, may lahi ug talagsaong kalami gyod ang kaugalingong inani! Nah, mor pa!—

Photo Captions:

Pic 1: Ang unom ka bunga ¼ sa kilo na.
Pic 2: Ang Tagsulat nga nagpakita sa inaning Diamante Max sa rooftop garden.

Pic 3: Namungingi sa bunga ang 22 ka punoang kamatis.
Pic 4: Dagko pa gihapon ang talong bisag tulo ka buwan nang gianihan.
Pic 5: Lapyo kaayo ang petsay ug tangkong.
Pic 6: Ang kamote nga puyde nang hingudlotan.