Kamatis sa Among Atop

Ni E.S. Godin

DIHANG nabalita ang pagpananom og mga utanon sa mga kaang, ang atop sa among gamayng tindahan sa Manila akong gipasemento aron duna koy luna nga kapahigayonan sa pagpananom. Naundang ang akong garden sa nataran human namo patukori lagig gamayng tindahan maong gimingaw na pod kog pananom-tanom ilabi na dihang akong nakita ang mga tanom Ni Pare Johnny sa iyang gamayng rooftop garden. Nindot kaayog tubo ang iyang mga kamatis, talong, siling espada, ubp. Mao tong nakahunahuna ko pagsundog sa iyang rooftop garden.

Ang naghimungang kamatis sa Rooftop Garden.

Ang atop sa among tindahan may gilapdon lang nga 4 x 4 meters. Sa ato pa, ang kinatibuk-ang sukod niini anaa lang sa 16 square meter tanan. Apiki gyod kaayo kon hunahunaon. Apan kining gidak-ona igo na kaayo, sobra pa gani, kon ang tuyo sa pagpananom para lang sa kaugalingong pangonsumo. Oo, dili maato og luto, uy! Usa ka pamatuod niini mao tong akong 24 ka punoan nga Diamante Max Tomato.

Ang Diamante Max Tomato usa ka haybrid nga kamatis nga produkto sa East West Seed Company. Mao ning kamatisa ang sagad natong makita sa kamerkadohan— kanang kamatis nga bagaon og panit nga medyo oblong ang porma.

Ang akong 16 square meter rooftop garden, bisag wa mo mangutana, mosulod og 60-70 ka punoan, kon ako pang gilukop pagtanom og kamatis. Apan kay ako mang giklase-klase lagi ang tanom (naay petsay, tangkong, duha-ka-klaseng sili, talong, tanglad, sibuyas-dahonan, ubp.), mao tong 24 ka punoan ray akong gisulayan.

Ang usa ka pungpong motimbang nag 1/4 sa kilo.

Ug tuod man, tingali natayming pod sa maayong panahon, hilabihang nakapamunga sa akong kamatis. Dagko ug himsog pa gyod kaayog mga bunga. Gani, ang usa ka pungpong o bulig lang (diin may bunga nga lima o unom) motimbang nag ¼ sa kilo. Ug motuo kag sa dili, ang 24 ka punoan nakong kamatis mingharbes og 27 kilos tanan-tanan. Nagpasabot nga nakahatag og tagkaping kilo ang kada punoan.

Aw, kon dako pa laging lugar ang natamnan, ibutang ta nga nakatanom kog 24 mil ka punoan, miani sab unta kog 27 mil kilos. Ang 27 mil kilos, sa tag-50 ang kilo, pila may sapion? Aw, malabong 1.35 M, di ba?

Hinuon, kadtong 27 kilos, suma-total to sukad sa pagsugod nakog harbes sa unang semana sa Disyembre hangtod na sa Pebrero. Sa primero tinagidyot pa lang, tagtunga sa kilo kada tulo ka adlaw, hangtod natagkaping kilo, ug ang kinadas-agan, tres kilos sa usa ka pagharbes. Dili mahimong dili harbeson kay nangahinog na man. Ug kada tulo ka adlaw, mangharbes na pod. Mao lagi nga, kon para pangonsumo lang, dili gyod maato, uy! Pero kay tindahan man lagi ang silong sa akong garden, aw, didto ra pod mahagsa sa tagmameso ang buok, usahay puphoan na gyod gani, aron lang dili mausik.

Ang Diamante Max nga kamatis, base sa akong research, kasugdan nag harbes 55 ka adlaw human sa pag-transplant. Transplant ang terminong gigamit sanglit ang mga semilya sa kamatis patuboon pa man sa seedbed og mga tulo ka semana hangtod sa usa ka bulan usa pa ibalhin pagtanom. Ug sukad sa unang pagharbes, molahutay pa kinig 32 ka harbesan kapin kun kulang una matibas sa average nga 1.5 kg. kada punoan.

Ang kamatis dili lisod alimahan kay kugihan man kining motubo. Apan taymingonon lang kaayo ang panahon o tempo. Kini gong kamatis dili gyod moayo kon maatlan sa sigeng uwan nga maoy pagpamuwak. Mora sab nig mangga nga kon uwanon sa panahon sa pagpamuswak sa buwak, wa gyoy bungang mohimpos. Mangalata ug mangahulog ang gagmay o mao pay pagkapormang mga bunga.—