12/20/2008

Libro ni S. Apoyon

Teksto ni EGAY TALIPSAI





Laing bag-ong librong piksiyon sa Binisaya, "Ang Gakit ni Noebong Ug Ubang Mga Sugilanon" ni Ginong Satur P. Apoyon nahaon da gayod sa patikanan ug gilusad niadtong hapon sa Disyembre 6, 2008 sa Museo Davao, Dakbayan sa Davao.


Ang maong proyekto gitambayayongan sa Davao Writers Guild, Inc. ug National Commission on Culture and Arts (NCCA).


Sa iyang mensahe, ang awtor nagkanayon: "Gihatag ko ang dakong kredito sa kalamposan sa gidamgo kong antolohiya kang UP-Mindanao Prof. Ricardo de Ungria, kinsa maoy pundador-presidente sa DWG, chair sa Literary Arts Committee ug Komisyoner sa NCCA Subcomission on the Arts. "


Sa seremonya, gipadalhan sa NCCA og usa ka representante nga si Mylene Urizza, koordinetor sa mga proyekto sa Visual Arts ug Literary Arts.


Ang "Ang Gakit Ni Noebong" giundan sa laing 12 ka sugilanon nga nangapatik na pod sa Bisaya Magasin. Adunay 96 ka pahina ang 5 x 8.5-pulgada nga basahon.


Sa akong paghimbis, ang sugilanong nahiapil ning maong libro nga nakadala og labing bug-at nga tangil sa merito mao ang "Dili Alang Kang David Ang Baboy-Ihalas", sugilanong miani sa Unang Ganti sa BATHALAD-Mindanao. Gani, para nako, kining obraha maoy usa sa morepresentar sa pagpanulat og piksiyon sa Binisaya ni Ginong Apoyon.



Nipis ra tuod ang 96-ka-pahinang basahon, apan kining libroha igo na kaayong makatagbaw sa mga buot mosusi sa unang mga agi sa dagang sa Bol-anong beterano sa pamantalaan ug potograpiyang de pelikula. Anugon lang nga wala mahilakip niini ang ulahi niyang mga obra sama sa "Artista Na Si Minggoy" ubp., mga obrang mipaliwag og lahing dyenra sa panugilanon tandi sa una niyang mga sinulat.--

Eiyeen @ 16

Kuha ni PAPA EGAY




Si Eiyeen sa iyang ika-16 nga adlawng natawhan, pinobreng hikay pasalamat-pagsaulog sa gamayng banay.

12/14/2008

Bismag 12-24-08

Bisaya Disyembre 24, 2008


Ang hapin sa magasing Bisaya sa gula Disyembre 24, 2008-- ang semana human sa dakong kadaogan ni Manny "Pacman" Paquiao.

Kining isyuha available na sa market karong umaabot nga Martes (Dec. 16) sanglit ang issue date niini advance mag usa ka semana sa aktuwal nga paggula.

Luwan ning gulaa ang duha ka sinulat bahin sa makasaysayanong kadaogan sa bantogang boksingerong Bisaya ning atong panahon.

Ayaw sipyata ang pagtenel ning maong espesyal nga isyu. Mabuhi ang mga Bisaya!

Pangape sa Trader's Hotel

Kuha niadtong Nobiyembre 2008




Gidapit og pangape ni Dr. Joey Dacudao (naglingkod sa tuo), presidente sa SOLFED ug kaubanan, ang editorial staff sa magasing Bisaya nga sila si Katitikanong Editor Omar Khalid (nagtindog), ug Pangabagang Editor E. S. Godin (naglingkod, tunga). Ang naa sa walang daplin mao si Sonny, laing opisyal sa SOLFED.


Ang SOLFED (Save our Language Through Federalism) maoy usa sa daghang aktibong kapunongan karon nga nanaglihok alang sa pagpakabana ug pagpanalipod sa gagmay ug nagakahanaw nga mga pinulongan.

Ang NAIA 3

Kuha ni MANOY EGAY
Ang bag-ohay lang gibuksang NAIA 3. Kining makita sa hulagway mao ang departure area, samtang sa ubos niini (ground floor) mao ang arrival area.
Hapsay, sa tan-aw ko, luwas ug hamugaway.

Quirino Grandstand

Kuha ni MANOY EGAY



Kahaponon sa Quirino Grandstand. Ambot pila na kahay naihawng piso aning lapad ug ngiawng laguna sa atubangan sa QG.

Daghan na tingali... mga saad ug pangandoyng natibuok dinhi.

12/13/2008

Bingo


Sugilanon ni Edgar S. Godin
Bisaya Nobiyembre 26, 2008


(Mananaog sa Ikaduhang Ganti sa Don Carlos Palanca Memorial Awards for Literature 2008. Mga maghuhukom: Dr. Teresita Maceda, tsirman; Dr. Belen Calingacion, sakop; Atty. Manuel Lino Faelnar, sakop.)


Sa pagsil-ip sa gitawag natog kalidoskopikong kinabuhi, may gagmayng mga aktor sab nga angayng lentehan. Apan di kaha bayhon mo hinuon ang mobawos paglili ug ikaw na hinuon ang gitan-aw sa masigang mata sa kaugalingon mong anino?


BINGO!

Sigeng gipakagay ni Lailah nga mas ilado pa sa angga niyang ‘Balat’ ang mga bolilyo sa setentay singko ka numero sa Bingo nga nanagsingkiay ug nanagtinabuylog sa ilawom sa bolahan agig sangyaw sa pagsugod na usab sa naandan nilang lingaw-lingaw. Lingaw-lingaw lang alang kanila ang dulang Bingo ug walay nakaamgo nga sama silag ming-apil sa gera.

Giuyog ug giuyog ni Balat ang bolahan aron mokusog pa gayod ang namugnang kasikas niini kansang kaalingisig nga misibaw sa nagkagidlay nilang dapit daw matahom nga huni nga kusganong nagdapit sa nakadungog.

Si Loling nga nanghugas sa ilang kinan-an sa paniudto mikiros gilayon, biniyaan ang buhat sa banggira, pagkadungog sa kinagilkil sa mga bolilyo — ingog nalisang pag-ayo nga dili makatambong sa pagsugod sa kada palis nilang sesyon. Ug sama kang Loling, ang ubang mga silingan nga ulipon na usab sa maong dula nanagkarakara paghugop sa sonata ni Balat. Nanag-iyahay silag pahiluna sa lingkoranan samtang nagpahimutang usab sa napili nilang karton o baraha. Diha na si Linda Pandak, si Ingkong Budlat, si Miguela Pahungaw, si Ronnie Pahac, si Tinoy Bungol, si Lyn Butod ug si Saria Bakang.

"Hoy, Aldo, tawga si Gracia Tigasin ug si Chona Maanghit," mando ni Balat sa singko anyos niyang anak. "Ingna nga magsugod na!"

Gilunggong na usab ni Balat ang mga bolilyo samtang naghinay-hinayg pangobra sa mga pusta. Gisanasana niya ang tanang mga karton nga gipustahan sa mga magduduwa. Wala madugay, nahiabot si Chona nga nagsinaplid sa iyang masusong anak samtang ang duha pa nga maantigo nang molakaw, nanagsunod kaniya.

"Nganong nadugay ka man, Chona?" nangutana si Saria Bakang. "Ay, da! Naglung-ag kong daan, uy! Engkasog maglami ta ron— maabtan tag gabii, aw, may kan-on na. Sud-an na lay pangitaon," tubag usab sa angkan nga naghikyad sa iyang baraha.

"Sige, bola na," mipahibalo si Balat.

Giyugyog gilayon sa mibola ang sudlanan-bolahan ug dayon: "Sa letrang ‘N’— sipag buto, kuwatro nga may singko— numero kuwarentay singko..."

Isigduko ang mga magduduwa sa ilang mga karton. Mahinamon nilang gitiman-an ang numerong migula pinaagi sa pagbutang og bato. Samtang nalingaw ang mga dagko nga miapil sa Bingo, ang gagmayng mga bata usab naninguha sag duwag ila. Nagyagaw ang tibuok palibot. Dihay mga batang nanggiaway, may mingaab paghilak ug ang uban nangatawa. Ang ilang kabanha miilog sa kinagulkol sa mga bolilyo nga padayong gibola.

"Sa letrang ‘B’— Valentine’s Day, numero katorse," milanog na usab ang tingog sa bolador. "Hinay-hinay lang, daghan ring akong karton," mireklamo si Lyn Butod. "Naa pa, o, katorse," mitudlo si Ingkong Budlat. "Sige, bola na..." mituaw si Loling.

Gilunggong sa bolador ang bolahan. Human makakuot og usa ka bolilyo, "Sa letrang ‘O’," matod niini, "numero saysentay singko." "Unsa to? Kusga pod na pagbasa," mingulob si Tinoy Bungol. Giotro pagbasa sa bolador apan pinasinggit na. Ug nangatawa ang tanan gawas kang Tinoy. "Kamo kunoy mabungol, lalim ba!" misikmat ang hamtong. Ug nanghugyaw na usab pagpangatawa ang uban.

Ning tungora, si Nestly, anak ni Balat nga magduha pa ka tuig, miparayeg sa inahan. Mibaiid kini. Naghingihingi. "Ayawg samok!" Gisingkahan ni Balat ang bata. Apan inay mopatuo, mingaab hinuon kini. "Langasa ana, uy!" Dihay mibadlong.

"Oo, pagpalit ngadto sa tindahan," gitunolan ni Balat ang iyang anak og tibuok peso. Gidawat sa bata ang kuwarta apan nagpadayon pa kini paghilak. "Hilom na!" Mipiti ang sampot sa bata nga gihapak ni Balat sa iyang pa’d. "Lakaw, pagpalit na ngadto!"

Makamao nang mopalit si Nestly sa tindahan sa duol bisan lugsanay pa kining makalitok. Apan wala kini molakaw aron pagpalit. Gikumkom lamang sa bulingit niining kamot ang pesong gihatag sa inahan. Sa nalingaw na ang bata, miduol kini sa ubang mga batang nanagdula ug iya kining gipakitaan sa gigunitan niyang kuwarta.

"Sa letrang ‘G’— si Ghodong Bombay, ang hari sa payb siks," padayon sa nagbola.

"Uy, pilay kuwarta aning Ronie?" Nakurat ang tanan sa singkang pangutana sa nahibuthong si Nang Ondang. "Tibuok gatos may da’ ana," tug-an usab ni Balat.

"Peste kang bataa, ka! Daan pa ko nga ikaw maoy nagkuha," dayong lunggob niini sa kuwartang diha sa kamot sa batan-ong gianggaag pahak. "Hala, pauli kay adto tas ba’y magtiwas!" Gipugnit ni Nang Ondang ang dunggan sa anak ug gibitad pauli sa ilaha.

Nagpadayon ang duwa. Unya takulahaw lang, may mituaw: "Unsa man nang nag-aso?"
Nakayanghag ang tanan. "Uy, Marino, susiha kuno," sugo ni Chona sa anak. "Morag sa atoa man na." Midagan ang bata paingon sa ila.

"Sa letrang ‘B’— Hudas!" sa bolador na usab nga ang numero 13 maoy gipasabot.

"Hoy, Balat," ni Linda pa sa dakong tingog, "ang imong anak, minglurat ang mata!"

"Naunsa man na?" ni Balat pa.

"Gikaon man niya ang peso," tug-an sa usa ka bata. Mao usay pagdangadanga sa anak ni Chona nga nagpaninggit: "Mama... ang atong balay nagsiga!"

Midagan si Chona pagkadungog sa gitaho sa anak samtang si Balat usab daling mitindog ug gipukpok ang tangkugo sa anak nga nakatulon og peso.

"BINGO!" Misibaw ang tingog ni Gracia taliwala sa kaguliyang. Unya nanaguto si Miguela Pahungaw dayong ingon: "Giatay! Dako na kog pilde, da!"

Apan duna bay midaog sa gera?

(KATAPOSAN)




12/04/2008

Mga Mananaog sa Gawad Komisyon 2008

TNB Bisaya, Disyembre 17, 2008


DI pa lang dugay, gipahibalo sa KWF ang mga mananaog sa Sinulatay sa Sugilanon ug Balak sa dibisyong Binisayang Sinugboanon sa Gawad Komisyon 2008. Ang Gawad Komisyon ning tuiga gidumala sa Panrehiyong Sentro sa Wikang Filipino (PSWF) diin ang Cebu Normal University maoy nagsangab sa Rehiyon 7 kun Tunga-tungang Kabisay-an. Ang pagpasidungog sa mga mananaog ipahibawo lang unya kon kanus-a ug asa. Ania ang kompletong talaan sa mga mananaog ug maghuhukom sa duha ka kategoriya:

Sugilanon

  • Unang Ganti – Erlando L. Majan (Naglakaw Sa Yuta Mao Ang Patay Ug Ang Iyang Gugma)
  • Ikaduhang Ganti – Maria Victoria Beltran (Bulak Sa Bukid Mayapay)
  • Ikatulong Ganti – Lamberto G. Ceballos (Ang Tinuod nga Pagka Tawo ni Amadix)
  • Unang Pinasidunggan – Maria Vera Naome C. Flores (Rosaryohan)
  • Ikaduhang Pinasidunggan – Noel P. Tuazon (Ang Babayeng Way Ngan ug ang Timeless Moment)
  • Ikatulong Pinasidunggan – Richel G. Dorotan (Ang Babaye Nga Walay Ngalan Sa Akong Kuwarto) ug Alfredo F. Monternel (Panghagdaw)

Maghuhukom: Dr. Erlinda K. Alburo (USC), January Yap (CNU), Dr. Lededica D. Leyson (CNU)

Balak

  • Unang Ganti – Richel G. Dorotan (Taghoy Unahan sa Panganod)
  • Ikaduhang Ganti – Ulysses Aparece (Mata Sa Bagyo)
  • Ikatulong Ganti – Oliver P. Flores (Maligo Kuno Ako Sa Ulan)
  • Unang Pinasidunggan – Lamberto G. Ceballos (Ako Nahimong Magbabalak)
  • Ikaduhang Pinasidunggan – Marcelo A. Geocallo (Mga Yugto)
  • Ikatulong Pinasidunggan – Gregory A. Fernandez (Kublan)

Maghuhukom: Dr. Madrileña L. Dela Serna (UP-Visayas), Hon. Manuel S. Pacaldo (SP, Cordova), Dr. Romeo S. Macan (CNU)

Giunsa Pagtukod ni Padriga Ang Bisaya?

Ni OMAR KHALID



SA sayong bahin sa dekada `30, ang Dakbayan sa Manila nagsaulog sa Congreso Eucaristico Nacional. Ang bantogang Sugboanon nga si Vicente C. Padriga miadto sa Manila. Duha ang iyang punteriya: ang pagtambong sa dakong tigom sa Kongreso, ug ang pagpakigkita kang Don Ramon Roces, ang publikador sa mga mantalaang Liwayway ug Graphic. Buot niyang pangamahanan ang katukoran sa usa ka mantalaang Bisaya.

Sa sinugdan, nanghuyatid sa iyang kaugalingon ang mga sungayang anino sa pagduhaduha. Gisikmat siya sa mga pangutana. Una, dili pa man gani sila kaila. Ikaduha, kalawaton ba kaha niini ang iyang mga alinghuna. Apan human sa taas nga pagtulutimbang, iyang gihugot ang iyang bakos.

"Ha? Ikaw buot mangulo sa usa ka rebistang Binisaya, samag gidak-on sa Liwayway?" Nahikurat si Don Ramon nga ang tingog manghod lag diyotay sa banghag.

"Kay ngano man, Don Ramon?" Iya usab gisumbalik og pangutana ang sapiang publikador.

Si Don Ramon, human makapabuhot sa iyang sigarilyo nga nagpunayg katawa, kaha tungod sa kakulang sa pagtuo sa gipadayag ni Padriga, namahayag: "Kamong mga Bisaya dili pa maantigong mobasa og mantalaan..."

Misamot kapula ang mestisohong dagway ni Padriga. Nahitiurok. Ug mikuha siya sa iyang tabako nga "corona" nga daan na niyang giandam aron makaingon si Don Ramon nga siya dili ordinaryong tawo.

Si Don Ramon ugod, adunay kinaiya nga makighinasa dayon bisan sa tawong bag-ohay lang niyang nakasandurot. Unya ligdon kini niyag tiaw taman sa ginhawa. Maong si Padriga wala na lang usab kaayo maikog kaniya.

"Tabi, Ginong Padriga, kinsa man ikaw nga karon ko man lang ikaw makaila?" Nangusisa si Don Ramon.

Sa pagsabot ni Padriga nga siaw gayod si Don Ramon, siya mitubag: "Ako, Don Ramon... ako ang labing hawod nga magsusulat didto sa amo!"

Pastilang katawa ni Don Ramon nga nagtuya-tuya sa gilingkorang silyang hiratorya. Tingali, kadto pa siya makasugat og usa ka Bisayang hawod sa estoryang tistisay.

"Tinuod kana, Don Ramon...! Kon buot ka, teleponohi dayon si Senador Briones kun si Hal. Osmeña ba hinuon."

Tungod sa ginuwatsi ni Padriga, si Don Ramon gibatig interes nga patikon ang usa ka mantalaang Bisaya. Una nilang gidiskutir ang gidaghanon sa mga tawo nga naglitok og Binisayang Sinugboanon. Nahikurat si Don Ramon sa mga datos nga giladlad ni Padriga. Niadtong panahona, ang mga Tagalog tulo ka milyon lamang samtang ang mga Bisaya mingkabat na sa upat ug tunga sa milyon.

Ilang gilasid ug lantugi ang ubang mga butang sama sa mga ikipo nga gawion sa pagpagula sa mantalaan. Pagkataudtaod, si Don Ramon misuna: "Kinsa man unyay imong mga kauban sa kapangulohan?"

Duro na usab nga katawa ni Don Ramon. Niining higayona, medyo sagol na gayod biaybiay. Tiaw moy nangaresgar si Padriga nga pagulaon ang magasin sa iyang pagbinugtong lamang!

"Dili, Don Ramon," misinta si Padriga sa talidhay ni Don Ramon, "kamo ugod dinhi sa Manila, kamong dagkong mga kapitalista, mga luho kaayo kamo! Sa inyong mga peryodiko, aduna kamoy mga director, mga redactor, mga corrector de estilo, emplanador ug uban pa. Apan didto sa amo, usa ra ka tawo ang mokaskas ug siya ra usab ang mosayaw..."

Niini, wala gayod motuo si Don Ramon. Nagpuli-puli ang iyang panakla ug panaguto. Iyang gitimbrehan si Mr. Fabian, ang pangulo sa Graphic niadtong tungora, ug gipangutana kon pila gayod ka pahina ang mahuman sa usa ka peryodista sulod sa usa ka semana. Tapos maghangad-hangad si Fabian sa atubangan ni Don Ramon, miingon: "Tulo ngadto sa upat ka pahina sa magasin...!"

"Tiaw mo kana!" ni Don Ramon ngadto kang Fabian. "Unya niay Sugboanon nga peryodista kuno siya, nanghambog nga makadala kuno siyang usa da sa usa ka magasin nga 32 ka pahina."

"Ay, way daghang sulti, Don Ramon," nangatarongan usab si Padriga, "atong probahan!"


NAGLAMBIYONG ang daghang kakulangan nga gibabag ni Don Ramon aron lang gayod suwayan ang pangaraste ni Padriga. Ambot og tinuyo ba kaha kadto ni Don Ramon. Dugay kaayong miabot ang "rotatiba" nga gipanugon gikan sa Alemanya, wa pay labot sa daghang kuti-kuti ug kuskos-balungos alang sa pagsangyaw aron ikalusad ang magasin sa daghang kasuokan sa Kabisay-an ug Kamindanawan. Katulo gayod magbuwelta-buwelta si Padriga sa Manila aron paghan-ay sa daghang hikayonon— nga ang tanan iyang gasto.

Nagsugod na si Padriga sa iyang pagka pangulo sa Bisaya. Iyang gipangayoan si Don Ramon og makinilya nga sarang kasulatan.

Mikatawa lang si Don Ramon ug iya hinuong gisugo si Padriga sa pagpamanos lang og makinilya sa mga peryodista sa Liwayway. Ug kay wa man siyay dapit nga kapahilunaan, kasamtangan lang una siyang didto mag-okupar sa puwesto sa mensahero.

Bilyako! Gisuwayan gayod siya ni Don Ramon. Ang lamesa ugod sa mensahero diha man mahimutang haduol sa ganghaan. Nahitukiki og pangatawa ang tanang sakop sa Liwayway ug Graphic. Nakaingon sila, "Pagkamalditong bataa... kining Sugboanon!"

Lagi kay nagbinugtong man siya ug ang imprenta didto man sa silong, halos makagatos siyang magsaka-kanaog aron pagsubay sa emplanasyon.

Samtang nag-emplanar si Padriga, si Don Ramon usab nagpunayg paso-paso nga nagpabuhot sa iyang sigarilyo. Unya mibuyag kini, "Way nada kining imong plastada sa mantalaan, way arte...!"


"Huwat una, Don Ramon, kay kulang pa kana," misanta si Padriga sa saway sa iyang publikador. Yati, siya na hinuon ang sawayon nga nabata pagdumala og mga pamantalaan sa Sugbo. Wala lang mokibo si Padriga kay misalig man siya sa iyang katakos.

Sa gipakitang katakos ni Padriga, si Don Ramon miingon: "Padriga, kon tinuod kanang imong giingon, mabuhi ka gayod dinhi kanako."

Human sa daghang kakulangan, migula gayod ang unang isyu sa Bisaya sa Agosto 13, 1930. Gihangop kini sa kadaghanang magbabasa, sa nagmahal sa pinulongang Binisayang Sinugboanon. Institusyon sa panulat ug dugo sa kulturang Bisaya, gikan niadto hangtod karon.—

12/03/2008

Khaliedoskopyo



Ang Khaliedoskopyo usa ka antolohiya sa mananaog ug piniling mga sugilanon nila ni Omar Khalid ug Edgar S. Godin.


Gipatik kini sa Incubus Books Ltd. kaniadtong 2004 sa limitadong gidaghanon. Pipila sa mga hulad ning maong nihit nga libro gihuptan sa pipila ka pribadong tawo ug basahonan.

Talaan sa mga Sulod:

  • Salingsing
  • Eksodu
  • Ang Tawo Sa Kangitngit
  • Ugang Dugo Sa Kamot Ni Manoling
  • Ang Tawo Nga Nangita Sa Kasingkasing Sa Habagat
  • Rebolusyon Sa Mga Mata Ug Tiil
  • Sa Pagpamauli Sa Mga Salampati
  • May Kahayag Ang Kandela Sa Kaadlawon
  • Panamilit Sa Kilumkilom
  • Ang Salamin, Ang Liso, Ug Ang Kalibotan Ni Iyo Henyo
  • Mga Layang Dahon
  • Bagyo
  • Ang Bunyag
  • Panaw Sa Buntagong Tren
  • Daghong Diha Sa Kagabhion
  • Salamangka
  • Bingo

Aw, pinobreng libro ra god ni nila!

Mga Bugoy sa Bismag

Obrang didyital ni PAMELA LIM (2006)



Usa ka esena sa mga bugoy sa Editorial Office sa magasing Bisaya.

Mga batan-on sila sa ilang binatang pakigbisog sa katunhayan sa kultura, arte, literatura ug dilang Bisaya.

Kinarton baya pod ang mga manuskritong mabasura.

Tudling sa mga lindog

Kuha ni MANOY EGAY




Usa sa mga talan-awon sa Botanical Garden sa Dakbayan sa Makati.

Morag dili katuohan nga sa usa ka dakong siyudad nga maoy sabakan sa komersiyo sa nasod, anaa pa kining matanga sa katahom, usa ka timailhan nga nag-atiman usab sila sa kalikopan.

12/02/2008

Sulagmang Bayani

Sugilanon ni SATUR P. APOYON
Ilustrasyon ni Max Merto


Frame 1 -- (I.G.) Pleasant morning. Abloy, about 16, long hair seemingly running away from a barber, shabby and smelly, limps his way to the poblacion of Santa Cruz, a coastal town beneath a towering mountain whose peripheral base is still thickly forested somewhere in Southeastern Mindanao. He is partially disabled in the left foot. He is talking to himself and interspersed with laughter.
Caption: Niining buntaga...
Abloy: (self) Uy, dako ba’y… aw, simbahan ngali na?
Frame 2 -- (I.G.) He continues his wandering until he reaches at the seam of the high tide that is lapping the shoreline near the town wharf and the mouth of a big river beyond the southwestern edge of the old municipality.

Abloy: Aha… taob… klami dagat…ligo ngali ko?

Frame 3 -- (I.G.) Toward midday, Abloy approaches a small carinderia between the wharf and the municipal building.

Caption: Sa kaudtohon na…
Abloy: Kutoy na tiyan ko… lami na kaon…

Frame 4-- (I.G.) A fat woman owner of the carenderia angrily and insultingly asks Abloy what he wants.

Fat Woman: Unsay ato?
Abloy: Ako Abloy, tawong kaluluoy, ngayo lang makaon… bisan bahaw!
Fat Woman: Ngayo lang? O, sige pustan ta ka. Pero lakaw dayon, ha?
Abloy: Slamat tawon…

Frame 5 -- (When night comes, Abloy is driven out of the premises of the steel gate by the owner, a rich widow. An elderly house servant at her side. The pergola bulb provides a pale light.)

Caption: Si Abloy nga nahitagpilaw na unta ...
Widow: Hoy, nganong di ka man patuo sa sugo ko nga mopahawa ka dinhi?
Abloy: Sandig lang bitaw ko dinhi, N-nyora, kay kapoy na ko ayo!
Widow: Ay, di ko gusto! Adto sa laing lugar!

Frame 6-- Abloy walks away reluctantly toward the church portal some three blocks away. The weather is getting balmy and threatening with rain. From a distance, thunder claps.)

Caption: Mipalayo na lang si Abloy sa igihan kaayong biyuda…
Abloy: (self) Diha lang ko ngita ksandigan ana dako ba’y.

Frame 7-- (As Noy Ignoy, the old church utility cum bell ringer, is about to close the belfry steel door, the rain falls. Abloy runs toward him.)

Abloy: M-manoy…Noy, psilonga ko!
Ignoy: Kinsa ka man, Dong?
Abloy: Ako Abloy-Libodsuroy, Noy.
Ignoy: Diay ba? Na, sige…su’d ngari.

Frame 8 -- (The rain turns stronger and heavier. But the floodwater is stronger, billowing like mad waves.)

Abloy: Hala…hala baha! Baha!
Ignoy: Saka tas kampanaryo, Bloy!

Frame 9 -- (Ignoy rings the biggest among three bells in the belfry to warn the towspeople of the unfolding disaster. But he fails to continue the ringing because he tangles his right leg by the bell ropes, hurting him badly. He commands Abloy to do his unfinished task.)

Ignoy: Kinahanglan magisong ang tanan! Opss! Araaay!
Abloy: Uy, tikangkang ka, Noy?
Ignoy: Sakitas bat-ang ko! Ahhh! Ipadayon ang pagbagting sa duha ka lingganay nga madaog mo!

Frame10 -- (Ignoy sees Abloy doing a good job as the flood waters inundate the town now enveloped by eerie blackness of the night. Two-third portion of the frame is a CUTAWAY of some people in the vicinity of the church and municipal building roused by the ringing of the church bells. Thunder & lightning helps to view the scene. )

Ignoy: Salamat natapnas ka…
Abloy: Nahan man ko yugyog kampana, Noy. Hehe!

Frame 11 -- (A week after the flood, the mayor and the parish priest jointly hold a thanksgiving mass, program and awarding of plaques of apprection for little heroes and heroines in the recent disaster. Ignoy is just in the vicinity of the stage.)

Caption: Usa ka semana human sa buhawi, nagpasiugda ang alkalde og pasalamat nga misa ug pasidungog...
Mayor: Ug sa kataposan, ang kinadak-ang bayani sa tanan nga nakaluwas sa kadaghanan ilabi na sa akong banay mao ang kampanero, si Ginong Benigno Limbo!
Padre: Noy Ignoy, saka na sa tablado.

Frame 12 -- (Ignoy, on crutches in his right shoulder, speaks before the microphone in the makeshift stage in front of the municipal building. The crowd looks up to him in varied reactions with his revelation vis-à-vis the award for heroism.)

Caption: Apan …
Ignoy: Gikasubo ko nga di ko madawat ang pasidungog. Di man ako ang mipadayon sa pagtulimbang sa mga lingganay.

Frame13 -- (Abloy, still in his original attire and odor, is presented by Ignoy in the stage. The most surprised and remorseful in the crowd are the widow and the carinderia owner. But majority in the audience applauded Abloy.)
Caption: Ug …
Ignoy: Siya… si Abloy, ang tinuod nga manluluwas sa poblasyon sa pagbuhagay sa buhawi ug baha pinaagi sa iyang way puas nga pagbagting sa lingganay!
Widow and Carenderia owner (Bubbles): Ha?!
People in the audience
thunder a deafening
applause : Mabuhi ka, Abloy! Mabuhi ka!!!

(HUMAN)